Basın Bülteni- KYO Legal Ortak Avukatı Kan, anonim şirketlerde kâr payının nasıl dağıtıldığını anlattı

Şirketlere yatırım yapan her hisse sahibinin en büyük beklentisi, elbette şirketin
elde ettiği karlardan payına düşeni alabilmektir. Ancak bu 'kar payı' konusunun,
düşünülenden çok daha karmaşık bir yapısı bulunuyor ve kendi içinde pek çok
kuralı barındırıyor. KYO Legal Ortak Avukatı Gamze Müge Kan, kar payının yalnızca
iki ana kaynaktan dağıtılabileceğini vurgularken, bu kaynakların şirketin
ilgili dönemde elde ettiği 'net dönem karı' ile geçmiş yıllardan biriken 'serbest
yedek akçeler' olduğunu ifade ediyor.

Bir şirketin hissesine sahip olmak, kağıt üzerinde bir ortaklık olmaktan öte bir
dizi hak sunan yasal bir statü anlamına geliyor. Bu hakların başında da şirketin
kazancından pay alma hakkı geliyor. Ancak bu payın ne zaman, ne kadar ve hangi
koşullarda dağıtılacağı, yasalarla ve şirketin kendi iç kurallarıyla sıkı sıkıya
belirlenmiş durumda.

Kar Payı Hangi Kaynaklardan Geliyor?
Kar payı dağıtımının temel prensipleri, Türk Ticaret Kanunu (TTK) tarafından çiziliyor.
Av. Gamze Müge Kan'ın aktardığına göre, yasalara göre kar payı sadece iki
ana kaynaktan dağıtılabiliyor: Şirketin o dönemde elde ettiği 'net dönem karı'
ve geçmiş yıllardan biriktirdiği 'serbest yedek akçeler.'

Peki, nedir bu net dönem karı? Basitçe ifade etmek gerekirse, şirketin tüm giderleri
ve varsa geçmişten gelen zararları düşüldükten sonra elinde kalan saf karıdır.
Serbest yedek akçeler ise, şirketin yasal zorunluluklar veya kendi kararları
doğrultusunda kenara ayırdığı, ancak henüz belirli bir amaca bağlanmamış, dolayısıyla
dağıtıma uygun birikimleridir. Bu durum, şirketin o yıl kar etmemiş olsa
bile, yeterli birikimi varsa hisse sahiplerine kar payı dağıtabilmesinin yolunu
açıyor. Bu, şirketlerin finansal zorluklar yaşadığı dönemlerde bile yatırımcı
beklentilerini karşılayabilmesi adına önemli bir esneklik sağlıyor.

Şirketler Kar Payı Dağıtmak Zorunda mı?
Anonim şirketlerin kar payı dağıtırken nasıl bir yol izlediklerine değinen KYO Legal
Ortak Avukatı Gamze Müge Kan Anonim şirketlerin, kar etseler bile kar payı
dağıtmak zorunda olup olmadığı, hukukçular arasında uzun süredir devam eden büyük
bir tartışma konusu. Kimi uzmanlar, yasaların hisse sahiplerine en az belirli
bir oranda kar payı ödenmesini zorunlu kıldığını savunurken, diğerleri bu zorunluluğun
aslında olmadığını iddia ediyor. Türk Ticaret Kanunu'ndaki ilgili maddenin
aslında kar dağıtımını zorunlu kılmaktan çok, şirketin ileride kullanabileceği
'yedek akçe' adı verilen fonları nasıl ayıracağını düzenlediğini belirtiyor.
Bir şirket 'yüzde 5 oranında kar payı ödedikten sonra' ifadesi, sadece belirli
bir eşik aşıldığında ek yedek akçe ayırma zorunluluğunu tetikliyor. Yani,
şirketler karlarının bir kısmını kendi bünyelerinde tutarak gelecekteki yatırımlarına
veya zor zamanlara hazırlık yapma konusunda geniş bir serbestiye sahip.
Ancak Yargıtay'ın geçmiş kararları, şirketlerin kar dağıtmama kararı alırken bunun
şirketin sürekli gelişimi ve hissedarlara daha düzenli kar payı ödeyebilme
gibi meşru gerekçelere dayanması gerektiğini vurguluyor dedi.

Halka Açık Şirketlerde Durum Farklılaşıyor mu?
Borsada işlem gören halka açık şirketler için kar payı dağıtımı farklı kurallara
tabi olarak işliyor. Geçmişte bu şirketlerin kar payı dağıtımı konusunda daha
katı yasalara bağlı olduğu biliniyor. Ancak Sermaye Piyasası Kanunu'nda yapılan
değişiklikler ve yeni tebliğler sayesinde, borsada işlem gören şirketler artık
kar payı dağıtıp dağıtmama konusunda daha esnek bir yapıya sahip.

Yine de önemli bir kural var: Eğer bir şirket kar payı dağıtacaksa, öncelik her
zaman hisse sahiplerinindir. Yani, yasalara göre belirlenen kar payı hisse sahiplerine
ayrılmadıkça, şirketin çalışanlarına veya yönetim kurulu üyelerine kardan
pay verilmesi mümkün değil. Ancak bu kural, şirketin mutlaka kar payı dağıtması
gerektiği anlamına gelmiyor, sadece dağıtım yapıldığında bir sıralama olduğunu
gösteriyor.

Borsada işlem görmeyen halka açık şirketler için ise farklı bir tebliğ devreye giriyor.
Bu şirketler, eğer kar payı dağıtımına karar verirlerse, karlarının en
az yüzde 20'sini dağıtmak zorundalar ve bu ödeme nakit olarak yapılmalı. Ancak,
kar miktarı çok düşükse veya sermayelerinin belirli bir yüzdesinin altındaysa,
kar payı dağıtmama hakkına da sahipler. Bu durumda, neden dağıtım yapılmadığını
kamuoyuna açıklamak zorundalar.

Kar Dağıtım Politikası Nasıl İşliyor
Halka açık şirketlerin hazırladığı 'kar dağıtım politikası' adlı belgeler de önemli
bir tartışma konusu. Bu belge, şirketin gelecekte kar payı dağıtımı konusundaki
niyetini ve beklentilerini ortaya koyuyor. Ancak bu politikanın yasal olarak
ne kadar bağlayıcı olduğu konusunda farklı görüşler bulunuyor.

Bazı uzmanlar, bu politikanın hisse sahiplerine bir tür 'vaat' olduğunu ve şirketin
bu politikadan sapmaması gerektiğini savunuyor. Şirket yönetiminin iyi niyetle
hazırladığı bu politika, değişen ekonomik koşullar nedeniyle tutturulamasa
bile, şirketin hemen yasal sorunlarla karşılaşması anlamına gelmiyor. Ancak yine
de şirketlerin bu politikaları hazırlarken şeffaf olmaları ve ciddi gerekçelerle
sapmaları durumunda bunu açıklamaları, yatırımcı güveni açısından büyük önem
taşıyor.

Kar ve Güvence Dengesi
Anonim şirketlerde kar payı dağıtımının hem şirketlerin geleceği hem de yatırımcıların
beklentileri arasında hassas bir dengeyi temsil ettiğine değinen Av. Gamze
Müge Kan Yasalar, şirketlere bir yandan mali güçlerini koruma ve geliştirme
esnekliği sunarken, diğer yandan hisse sahiplerinin haklarını güvence altına almayı
hedefliyor. Bu karmaşık yapının doğru anlaşılması ve şirketlerin şeffaf politikalar
izlemesi, sermaye piyasalarının sağlıklı işlemesi ve yatırımcı güveninin
sürdürülmesi açısından kritik bir rol oynuyor. Şirketlerin kar dağıtım politikalarını
açıklıkla belirlemesi ve bu politikalara bağlı kalmaya özen göstermesi,
her zaman kazançlı bir yaklaşım olarak öne çıkıyor açıklamasında bulundu.


-iDeal Haber Merkezi-
- twitter.com/iDealDataHaber // www.idealdata.com.tr -