Analiz- Makro Not - Merkezi Yönetim Bütçe Dengesi (Şeker Yatırım)

Temmuz'da bütçe 23,9 milyar açık ve faiz dışı denge 110,7 milyar TL fazla vermiştir.
Gelir vergisindeki güçlü artışın yanı sıra cari transferler ve faiz giderlerindeki
geri çekilme bütçedeki toparlanmayı hızlandırmıştır.

Hazine ve Maliye Bakanlığının yayımladığı haziran ayı merkezi yönetim bütçe verilerine
göre bütçe gelirleri 1.096,9 milyar TL, bütçe giderleri 1.120,8 milyar TL
olmuştur. Aynı dönemde faiz dışı bütçe giderleri 986,2 milyar TL olarak gerçekleşmiştir.
Bu veriler eşliğinde bütçe açığı 23,9 milyar TL olurken faiz dışı denge
110,7 milyar TL fazla vermiştir. Bütçede haziran ayında faizlerden gelen yaklaşık
300 milyar TL ek baskı yaratmıştı. Bu rakamlar 130 milyar seviyelere gerilerken
cari transferler uzun süre sonra ilke kez 400 milyarın altına gerilemiştir.
Giderler tarafındaki geri çekilmeye gelir vergisindeki güçlü toparlanma eklenince
bütçe açığı belirgin şekilde gerilemiştir. Temmuz'da Elektrik Üretim A.Ş'ye
16,3 milyar ve BOTAŞ'a 22 milyar TL cari transfer yapılmıştır. Ocak-Temmuz
döneminde BOTAŞ ve Elektrik Üretim A.Ş'ye toplam 221,7 milyar transfer gerçekleştirilmiştir.
Aynı dönemde toplam faiz giderlerinin 1,25 trilyon TL olduğunu
hesaplarsak, bütçe üzerinde faiz ve kamu kurumlarına transferlerin ciddi bir yük
teşkil ettiği görülüyor. Bunlar hariç tutulduğunda çekirdek gelir-gider dengesinde
bütçe performansı gayet iyi durumda. Enflasyonun hem para hem de maliye
politikası üzerindeki bozucu etkisini bütçe rakamlarında görüyoruz. Borçlanma faizlerinin
yüksek seyri, bütçe üzerindeki faiz baskısını arttırıyor. Fiyat istikrarı
sağlanmadan mali disipline ulaşılması çok güç görünüyor. Fonlama ve borçlanma
faizlerindeki geri çekilme bütçedeki faiz yükünü hafifletecektir. Ayrıca,
enflasyondaki gerilemeye paralel, özellikle personel giderleri ve kamu harcamalarında
daha durağan bir seviyeye yakınsanacaktır. Yılın geri kalanında borçlanma
faizlerinde ve risk primlerindeki düşüş ile bütçe üzerindeki faiz baskısı hafifleyecektir.
Bu indirimler, 2026-2027 mali görünümüne yansıyacak olsa da beklenti
yönetimi açısından kritik önem taşıyor. Hem kamu maliyesi hem de para politikasının
2025 son çeyrek itibariyle daha istikrarlı bir görünüme gireceğini düşünüyoruz.
Üretim, yatırım gibi göstergelerde beklentilerin iyileşmesini bekleyen
piyasa oyuncularının odağında ekonomik ve siyasi istikrarla desteklenen düşük
enflasyon-düşük faiz döngüsü vardır. Son enflasyon raporu ve gerçekleşmeleri de
para politikasının hareket sahasının sonuna geldiğini ve maliye politikasına
eşgüdüm kapsamında ciddi görevler düştüğünün altını çiziyor.

Bütçe giderlerinde önceki yılın aynı dönemine göre %35,4 artış yaşanmıştır. En yüksek
oransal artış sermaye transferleri (%466,9) ve faiz giderlerinde (%45,4)
yaşanırken, en yüksek gider kalemleri cari transferler (389 milyar TL) ve personel
giderleri (322 milyar TL) olmuştur. Bütçe gelirlerinde ise ortalama yıllık
artış %50,1 seviyesindedir. En yüksek artış gelir vergisi (%91,9) ile harçlar (%69,4)
olarak öne çıkmıştır. Bütçe gelirlerine en yüksek düzeyde katkı sağlayan
alt kalemler ise gelir vergisi ve ÖTV olmuştur (sırasıyla 292 milyar ve 181,4
milyar TL). Gider kalemlerindeki oransal artış enflasyon seviyesine yakınsarken,
kamu maliyesi eliyle enflasyon yaratılmazsa mali disipline orta vadede ulaşabileceğimizi
düşünüyoruz. Özellikle devletin vergi toplamadaki etkinliği gelir vergisi
kanalında etkin şekilde hissediliyor. Giderler kaleminde arızi şoklar yaşanmazsa,
bütçe tekrar pandemi öncesi performansına ulaşacaktır.

Özet olarak, bütçe temmuzda 23,9 milyar açık ve faiz dışı denge 110,7 milyar TL
fazla vermiştir. Para politikasının bütçe üzerinde özellikle faiz kanalıyla yarattığı
baskı hafiflese de devam ediyor. Fiyat istikrarı sağlanmadan mali disipline
ulaşmak oldukça güç görünüyor. Bütçe gelirleri toparlansa ve giderler kısılsa
da sadece faiz ödemeleri yaklaşık %4,1 seviyesinde yıllık bütçe açığı yaratacak.
Mali disiplin çıpasında bu açık %1,5-2,5 bandında seyretmiştir. Küresel borç
yükü ve borçlanma faizleri üzerinde son dönemde artan riskler de kamu maliyesindeki
etkinliğin öneminin bir kez daha ortaya koymuştur. Para politikasındaki
geçmiş dönem tercihlerinin kamu maliyesindeki disiplini sekteye uğrattığı bir
dönem yaşıyoruz. Maliye politikasının para politikasıyla eşgüdümlü olarak sıkılaştırıcı
bir yapıya dönmesi orta vadede mali disiplin ve fiyat istikrarına katkı
sağlayacaktır. Vergi gelirlerinin etkinliğini arttırmak ve giderleri kısıtlayıcı
yönde uygulanacak politikalar bütçe disiplininde sürekliliği de beraberinde
getirecektir. Bütçe görünümünde fiyat istikrarı ile uyumlu seviyelere 2025 yılından
itibaren kademeli olarak ulaşılacağı beklentimiz devam ediyor. Ekonomi politikalarındaki
normalleşme sürecindeki geçişlerin ek şoklar ve tahminlerimizde
güncelleme getirebileceğinin altını çizmek isteriz.



* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *

Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı
kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti, aracı kurumlar, portföy
yönetim şirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar ile müşteri arasında
imzalanacak yatırım danışmanlığı sözleşmesi çerçevesinde sunulmaktadır.
Burada yer alan yorum ve tavsiyeler, yorum ve tavsiyede bulunanların
kişisel görüşlerine dayanmaktadır. Bu görüşler mali durumunuz ile risk ve
getiri tercihlerinize uygun olmayabilir. Bu nedenle, sadece burada yer alan
bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar
doğurmayabilir.


Önemli Not: Bu haberde dosya eki bulunmaktadır. Kullanıcılarımızın dosyaya erişmek için
Manşet'in üst kısmında yer alan linki tıklamaları yeterlidir.

* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *

Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı
kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti, aracı kurumlar, portföy
yönetim şirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar ile müşteri arasında
imzalanacak yatırım danışmanlığı sözleşmesi çerçevesinde sunulmaktadır.
Burada yer alan yorum ve tavsiyeler, yorum ve tavsiyede bulunanların
kişisel görüşlerine dayanmaktadır. Bu görüşler mali durumunuz ile risk ve
getiri tercihlerinize uygun olmayabilir. Bu nedenle, sadece burada yer
alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun
sonuçlar doğurmayabilir.

-iDeal Haber Merkezi-
-twitter.com/iDealDataHaber // www.idealdata.com.tr-